Zahter nedir?

Zahter ya da zahter otu, genel olarak bir baharat olarak bilinse de aslında kendisi, doğada kendiliğinden bile yetişebilen uyumlu bir bitki. Ülkemizde başta Hatay, Kilis ve Gaziantep olmak üzere birçok yerde yetişiyor, Güney Doğu Anadolu mutfağında birçok yemeğin ana malzemesi olarak kullanılıyor.

Halk arasında kara kekik, zahter kekiği, zater ya da çıprıka isimleriyle de anılan zahter otu, gerçekten anıldığı isimlerden de anlaşıldığı gibi her zaman kullandığımız kekik ile aynı familyadan aslında. Her ikisi de ballıbabagiller familyasına ait olan kekik ve zahteri karşılaştırdığınızda ise tadının ve faydalarının aslında birbirinden çok farklı olduğunu kolayca fark edebilirsiniz.

Zahterin faydaları nelerdir?

Onu kısaca tanıdığımıza göre geçelim bizi daha çok ilgilendiren kısmına, yani zahterin faydalarına. Zahterin vücutta oluşturduğu en bilinen etkiler şöyle:

• Zahter, hazmı kolaylaştırıyor, sindirim sisteminin sağlıkla çalışmasına destek oluyor.
• Antioksidan etkileri sayesinde vücuda yabancı-zararlı maddelerin girmesine engel oluyor, var olan zararlı maddeleri (toksinleri) vücuttan uzaklaştırıyor.
• Zahter antioksidan özellikleri sayesinde düzenli olarak tüketildiğinde bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
• Grip, nezle gibi kış hastalıklarından tutun da birçok kanser türüne kadar, vücudu çeşitli hastalıklardan koruyor.
• Vücuda enerji veriyor, yorgunluk hissini azaltıyor.
• Zahter, vücutta oluşan çeşitli yara ve iltihaplanmaların daha hızlı iyileşmesine destek oluyor.
• Böbreklerin sağlığını olumlu yönde etkiliyor.
• Karaciğerin yağlanmasını engellemede önemli roller üstleniyor.
• Bağırsakların da sağlıkla çalışmasına destek oluyor, bu sayede bağırsaklarda oluşan hastalıkların iyileşme sürecine katkıda bulunuyor.
• Bunların yanında zahter, antioksidan etkileri sayesinde sinir sistemine de iyi geliyor. Sinir, stres ve bunlara bağlı oluşan uykusuzluğa çare oluyor.
• Vücudu toksinlerden arındırdığı için zahter, cilt ve saç sağlığını da olumlu yönde etkiliyor.
• Harici olarak kullanıldığında saç dökülmesini engellerken cildin de sivilce ve lekelerden temizlenmesine yardımcı oluyor.

Zahter nerelerde kullanılır, nasıl tüketilir?

Zahter otunun faydalarını görünce onu hemen denemek istemiş olabilir, zahter nerelerde kullanılır, onu nasıl tüketebilirim diye düşünmeye başlamış olabilirsiniz. İşte o sorularının yanıtlarını da hemen verelim:

Zahteri, hem taze bir bitki olarak hem de kurutulmuş haliyle değerlendirebilirsiniz. Taze haline semt pazarlarından ulaşmak mümkünken kurutulmuş halini de aktarlardan temin edebilirsiniz. Her iki haline güvenilir online satış sitelerinden de ulaşmanız mümkün, aklınızda bulunsun.

Zahter otu ile yapabileceklerinizin ise sınırı yok desek yeri. Zira kendisinden dilerseniz taze taze nefis bir zahter salatası hazırlayabilir, dilerseniz kurutulmuş halini demleyip nefis bir zahter çayı hazırlayabilir, dilerseniz zahter salamurası hazırlayıp onu her yemeğin yanında adeta bir turşu, bir salata, bir meze gidi değerlendirebilirsiniz.

Zahterin en çok kullanılan hali ise sanıyoruz ki baharat hali. Söylediğimiz gibi kendisi kekik ile aynı aileden olduğu, muazzam bir aroma ve tada sahip olduğu için baharat olarak birçok yemeğe ve hamur işine çok yakışıyor. Mesela yine Antakya mutfağının meşhur lezzetlerinden zahterli ekmek ya da biberli ekmek yapımında ondan destek olabilirsiniz. Yine Hatay ve çevresinde oldukça sevilen sürk peyniri yapımında da kurutulmuş zahter kullanabilir, zahterli ekşili zeytin salatası gibi farklı salata tariflerinin lezzetine lezzet katabilirsiniz.

Zahterin en çok bilinen ve sevilen hali ise "kahvaltılık zahter" olarak anılan, yukarıda fotoğrafını gördüğünüz hali. Herhangi bir Hatay kahvaltıcısında mutlaka karşınıza çıkacak bu kahvaltılık zahter, sadece zahter otundan yapılmıyor. Kendisi aslında bir karışım. İçinde neler olduğunu merak ediyorsanız, kahvaltılık zahterin içinde başta kurutulmuş zahter otu olmak üzere kavruşmuş nohut/leblebi, menengiç, karpuz ya da kavun çekirdeği, haşlanmış ve kavrulmuş buğday, rezene, kimyon, sumak, susam, kişniş, tuz ve karabiber gibi lezzetler bulunuyor. Bol baharatlı bu karışım, zeytinyağı ve ekmek ile muazzam oluyor, bizden söylemesi.

Zahterin zararları, yan etkileri var mıdır?